Βήχας

Αγγελική Θεοδωρίδου • 24 Οκτωβρίου 2022

Βήχας στα Παιδιά: τι πρέπει να γνωρίζουν οι γονείς για τα αίτια και την αντιμετώπισή του
Ο βήχας είναι ένα από τα συχνότερα συμπτώματα για το οποίο απευθύνονται οι γονείς στον παιδίατρο, ιδιαίτερα για παιδιά προσχολικής και σχολικής ηλικίας και κατά τους χειμερινούς μήνες. Πρέπει να γίνει εξαρχής κατανοητό ότι ο βήχας αποτελεί φυσιολογική αντανακλαστική αντίδραση του οργανισμού που σκοπό έχει την απομάκρυνση αλλεργιογόνων, τοξικών και λοιμωδών παραγόντων από τους αεραγωγούς. Αναφέρεται ότι υγιή παιδιά προσχολικής ηλικίας μπορεί να εμφανίσουν 8-10 κοινές λοιμώξεις του αναπνευστικού ετησίως, το 50% των οποίων θα έχει ως σύμπτωμα το βήχα για περίπου 1 εβδομάδα , ενώ στο 10-20% ο βήχας θα συνεχιστεί για περισσότερο από 3 εβδομάδες

Είδη βήχα και πιθανά αίτια
•Βήχας παραγωγικός, μεταλοιμώδης: Αποτελεί το συχνότερο είδος βήχα στα παιδιά. Κατά τη διάρκεια των χειμερινών μηνών, ιδιαίτερα παιδιά προσχολικής και σχολικής ηλικίας νοσούν από ρινοιούς και άλλους παρόμοιους ιούς που προκαλούν το λεγόμενο κοινό κρυολόγημα. Συνήθως στην αρχή υπάρχει χαμηλή ή μέτρια πυρετική κίνηση, ρινική καταρροή και ρινική συμφόρηση. Στη συνέχεια οι ρινικές εκκρίσεις γίνονται πιο παχύρρευστες και οπισθορρινικά καταλήγουν στο κατώτερο αναπνευστικό, οπότε και εγκαθίσταται βήχας. Ο βήχας αυτός είναι κατά κανόνα παραγωγικός και επιδεινώνεται με την κατάκλιση κατά τη νύχτα και την έγερση κατά τις πρωινές ώρες. Συχνά επιδεινώνεται με την κατάποση κυρίως ζεστών υγρών (όπως το βραδινό γάλα) ή μετά από έντονη κινητική δραστηριότητα. Μπορεί να γίνει παροξυσμικός ή ενίοτε να προκαλέσει έμετο, με τον οποίο αποβάλλονται βλεννώδεις εκκρίσεις. Ο μεταλοιμώδης αυτός βήχας μπορεί να παραμείνει για 7-14 μέρες και να διαταράξει τον ύπνο και την καθημερινότητα του παιδιού και της οικογένειας. Η αντιμετώπισή του ωστόσο θα πρέπει στην αρχή να είναι συντηρητική και με στόχο την αποφυγή της άσκοπης πολυφαρμακίας. Πρακτικές όπως η χρήση δεύτερου μαξιλαριού για τα μεγαλύτερα παιδιά ή η ανάκλιση για τα βρέφη μικρότερα του έτους μπορούν να βοηθήσουν τον ύπνο. Η ρύθμιση της θερμοκρασίας του χώρου (έως 22 βαθμοί C το χειμώνα) και της υγρασίας (45-55%) με τη χρήση υγραντήρα ή αφυγραντήρα ανάλογα με τις κλιματολογικές συνθήκες διαβίωσης είναι επίσης μέτρα που μπορούν να περιορίσουν το σύμπτωμα. Η βλεννόλυση και η απόχρεμψη είναι διαδικασίες που ευνοούνται από την αύξηση της κατανάλωσης υγρών, που πρέπει να τονίζεται σε όλες τις περιπτώσεις παραγωγικού βήχα. Συνεπώς τα βλεννολυτικά και αποχρεμπτικά σιρόπια γενικά δε συνίσταται να χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση του οξέος παραγωγικού βήχα, ενώ τα κατασταλτικά του βήχα θα πρέπει να αποφεύγονται γιατί συνοδεύονται, ιδιαίτερα στα παιδιά, από ανεπιθύμητες ενέργειες. Τα αντιισταμινικά έχουν κυρίως θέση σε παιδιά με αλλεργική προδιάθεση. Σιρόπια που έχουν ως συστατικό το μέλι θα πρέπει να αποφεύγονται σε βρέφη μικρότερα του έτους για τον κίνδυνο της αλλαντίασης. Να σημειωθεί ότι τα βρέφη και τα νήπια που πηγαίνουν σε βρεφονηπιακούς σταθμούς μπορεί να εμφανίζουν αυτού του τύπου τον παραγωγικό μεταλοιμώδη βήχα σχεδόν όλη τη χειμερινή περίοδο καθώς με την ύφεση ενός επεισοδίου μια νέα ίωση έρχεται να πυροδοτήσει την επανεμφάνιση των ρινικών εκκρίσεων και του βήχα. Σε αυτές τις περιπτώσεις και εφόσον η εξέταση του παιδιού δεν εμπνέει ανησυχία θα πρέπει οι γονείς να καθησυχάζονται από τον παιδίατρο και να δίνεται έμφαση στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού (μέσω μιας ισορροπημένης διατροφής, βελτίωσης των συνθηκών ύπνου και ξεκούρασης). Μερικές φορές μια ολιγοήμερη αποχή από τις δραστηριότητες του παιδικού σταθμού βοηθά στη βελτίωση των συμπτωμάτων.
•Βήχας υλακώδης (σαν γάβγισμα σκύλου): Ο βήχας αυτός είναι χαρακτηριστικός και προκαλεί ιδιαίτερη ανησυχία στους γονείς καθώς εκδηλώνεται κατά κανόνα αιφνίδια και πιο συχνά κατά τον ύπνο του παιδιού τη νύχτα. Οφείλεται σε οξεία απόφραξη του λάρυγγα από φλεγμονή ή οίδημα και συνοδεύεται από βράγχος φωνής (βραχνάδα) ή/και εισπνευστικό συριγμό (δυσχέρεια στην αναπνοή κατά την εισπνοή). Παρατηρείται μετά από ιογενή λοίμωξη (οπότε και μπορεί να συνοδεύεται από χαμηλό πυρετό) ή αλλεργία (αλλεργικό croup). Είναι συχνότερος σε παιδιά κάτω των 3 ετών (λόγω στενότερης διαμέτρου του λάρυγγα και της τραχείας) και σε κάποια παιδιά παρατηρούνται επαναλαμβανόμενα επεισόδια μετά από λοιμώξεις του αναπνευστικού. Για την αντιμετώπιση του βήχα της λαρυγγίτιδας συχνά αρκούν απλά μέτρα όπως η όρθια θέση και η έξοδος του παιδιού σε εξωτερικό χώρο (η ψυχρή υγρασία μειώνει το οίδημα του λάρυγγα). Σε περιπτώσεις που η δυσχέρεια στην αναπνοή επιμένει μπορεί να χρειαστεί κορτιζόνη από του στόματος, εισπνεόμενη αδρεναλίνη ή κορτιζόνη και σπανιότερα εισαγωγή στο νοσοκομείο.

•Αιφνίδιος βήχας που επιμένει μετά από επεισόδιο πνιγμονής από τροφή ή μικρό αντικείμενο σημαίνει το πιο πιθανό εισρόφηση ξένου σώματος: Αν το παιδί είναι μεγαλύτερο το προτρέπουμε να βήξει πιο έντονα για τη φυσική απομάκρυνση του αντικειμένου που προκάλεσε το επεισόδιο. Η εισρόφηση αποτελεί επείγουσα κατάσταση και εφόσον ο βήχας επιμένει το παιδί θα πρέπει να μεταφερθεί για άμεση αντιμετώπιση. Προσοχή! Αν μετά από επεισόδιο πνιγμονής, τα επόμενα 24ωρα, εγκατασταθεί πυρετός με βήχα θα πρέπει το παιδί να εξετασθεί για τον αποκλεισμό πνευμονίας από εισρόφηση.
•Βήχας ξηρός, «κοφτός», χωρίς εμφανή ρινίτιδα, που συνοδεύεται από δεκατική ή υψηλή πυρετική κίνηση, γενική κακουχία, ανορεξία και κάποιες φορές θωρακικό ή κοιλιακό άλγος, ιδιαίτερα αν τα συμπτώματα επιμένουν πάνω από 2-3 24ωρα, υποδηλώνει συνήθως βρογχοπνευμονία, πνευμονίτιδα ή πνευμονία. Ανάλογα με το πιθανολογούμενο αίτιο και τη γενική κατάσταση του παιδιού θα χρειαστεί συμπτωματική αγωγή, απεικονιστικό έλεγχο ή/και αντιμικροβιακή αγωγή από του στόματος ή ενδοφλέβια.

•Βήχας ξηρός ή παραγωγικός, παροξυσμικός, που συνδυάζεται με ταχύπνοια (γρήγορη αναπνοή) ή αναπνευστική δυσχέρεια κατά την εκπνοή (βρογχόσπασμος που ακούγεται ως χουρχουρητό) σε βρέφη είναι χαρακτηριστικός της βρογχιολίτιδας. Το βρέφη με βρογχιολίτιδα εμφανίζουν έντονη ανησυχία, κλάμα, δυσχέρεια στον ύπνο και περιορισμό της όρεξης. Δεν εμφανίζουν πάντα πυρετό. Η βρογχιολίτιδα αποδίδεται στις περισσότερες περιπτώσεις στον αναπνευστικό συγκυτιακό ιό (RSV). Ο βήχας επιδεινώνεται συνήθως μετά την 3η μέρα από την έναρξη των συμπτωμάτων και υποχωρεί σταδιακά μετά από 2 εβδομάδες. Η αντιμετώπιση της βρογχιολίτιδας περιλαμβάνει τη συστηματική ενυδάτωση του βρέφους και τη ρύθμιση της θερμοκρασίας/υγρασίας του περιβάλλοντος (βοηθούν συμπτωματικά πχ οι υδρατμοί). Σε επιμονή των συμπτωμάτων και εμφάνισης σημείων αναπνευστικής δυσχέρειας (έντονη ταχύπνοια, αδυναμία σίτισης, πτώση κορεσμού) χορηγούνται ειπνεόμενα βρογχοδιασταλτικά ή/και κορτικοστεροειδή ή κορτικοστεροειδή από του στόματος. Σε βαριές περιπτώσεις απαιτείται εισαγωγή στο νοσοκομείο και οξυγόνωση, καθώς και χορήγηση βρογχοδιασταλτικών με νεφελοποιητή και κορτιζόνης ενδοφλέβια.
•Βήχας ξηρός ή παραγωγικός, παροξυσμικός, υποτροπιάζων, που συνδυάζεται με ταχύπνοια ή αναπνευστική δυσχέρεια κατά την εκπνοή σε παιδιά μεγαλύτερα των 3-4 ετών είναι βήχας αλλεργικού τύπου ή βρογχικό άσθμα. Η νόσος εμφανίζει εξάρσεις και υφέσεις και κατά την κλινική εξέταση στην έξαρση διαπιστώνονται χαρακτηριστικά ακροαστικά ευρήματα. Ο βήχας αυτός δε σχετίζεται με την κατάκλιση ή την έγερση, είναι έντονος τη νύχτα και δε συνοδεύεται από πυρετό ή καταρροή. Ο βήχας επιδεινώνεται με την απλή ή πιο έντονη σωματική δραστηριότητα και ο ασθενής που βρίσκεται σε έξαρση εμφανίζει αναπνευστική δυσχέρεια (ταχύπνοια, αναπέταση ρινικών πτερυγίων, κόπωση και δυσχέρεια ακόμη και στην ομιλία). Ο βήχας που οφείλεται σε βρογχικό άσθμα χρειάζεται ιατρική αντιμετώπιση και σε σοβαρές περιπτώσεις διερεύνηση (απεικονιστικό έλεγχο, σπιρομέτρηση, διενέργεια αλλεργικών τεστ κ.α). Η αντιμετώπιση περιλαμβάνει συνήθως εισπνεόμενα βρογχοδιασταλτικά και κορτικοστεροειδή, κορτιζόνη από του στόματος και σε έντονες κρίσεις εισαγωγή στο νοσοκομείο για οξυγόνωση και ενδοφλέβια χορήγηση φαρμάκων.

Τι είναι ο χρόνιος βήχας στα παιδιά;
Όπως προαναφέρθηκε ο βήχας αποτελεί συχνό σύμπτωμα των περισσότερων κοινών ιογενών λοιμώξεων, ξεκινά ως ξηρός και προοδευτικά γίνεται υγρός/παραγωγικός και συνήθως αποδράμει σε 7-14 ημέρες. Ο βήχας που παρατείνεται περισσότερο από 4 εβδομάδες χωρίς ελεύθερα μεσοδιαστήματα χαρακτηρίζεται ως χρόνιος.
Κύρια αίτια χρόνιου βήχα είναι τα ακόλουθα:
•Ο κοκκύτης: ο βήχας σε αυτή τη μικροβιακή λοίμωξη εμφανίζεται απότομα, βίαια και χαρακτηρίζεται από μια βαθιά εισπνοή που ακολουθείται από πολλαπλές ώσεις βήχα κατά την εκπνοή, τις οποίες ακολουθεί εισπνευστικός συριγμός . Τα επεισόδια είναι διαδοχικά και καταλήγουν συχνά σε έμετο. Στα βρέφη η νόσος καταλήγει συχνά σε βαριά αναπνευστική δυσχέρεια και άπνοιες που απαιτούν διασωλήνωση. Ο κοκκύτης έχει κάνει την επανεμφάνισή του τα τελευταία χρόνια και στην Ευρώπη, προλαμβάνεται με τον εμβολιασμό και αντιμετωπίζεται με την κατάλληλη αντιμικροβιακή αγωγή.
•Το μυκόπλασμα: οι μυκοπλασματικές λοιμώξεις του κατώτερου αναπνευστικού είναι συχνότερες σε παιδιά άνω των 5 ετών. Συχνά δε συνοδεύονται από υψηλό πυρετό και δεν έχουν χαρακτηριστικά ακροαστικά ευρήματα, οπότε αποδίδονται σε μεταλοιμώδη βήχα άλλης αιτιολογίας. Η διάγνωση τίθεται συνήθως με την ακτινογραφία θώρακα και επιβεβαιώνεται με ορολογικές εξετάσεις. Η θεραπεία περιλαμβάνει τη χορήγηση των κατάλληλων αντιμικροβιακών φαρμάκων.
•Οι συγγενείς χρόνιες πνευμονοπάθειες (κυστική ίνωση, πρωτοπαθής δυσκινησία κροσσών, ανοσοανεπάρκειες)
•Οι συγγενείς ανατομικές ανωμαλίες των αεραγωγών (τραχειοβρογχομαλακία, τραχειοοισοφαγικό συρίγγιο)
•Οι υποτροπιάζουσες εισροφήσεις (με ή χωρίς γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση) κυρίως σε βρέφη και παιδιά με νευροαναπτυξιακές διαταραχές
•Η εισρόφηση ξένου σώματος, που δεν έχει διαγνωσθεί και αντιμετωπισθεί, μπορεί σε κάποιες περιπτώσεις να αποτελεί αίτιο χρόνιου βήχα.
•Η φυματίωση: Η διάγνωση τίθεται με τη λήψη καλού ιστορικού, την ακτινογραφία θώρακα και τη διενέργεια Mantoux. Συχνά υπάρχει στο οικογενειακό ή στενό περιβάλλον ενήλικας που πάσχει από τη νόσο. Τα παιδιά με ενεργό φυματίωση ακολουθούν μακροχρόνια αγωγή έναντι του μυκοβακτηριδίο της φυματίωσης.
•Το βρογχικό άσθμα που δεν έχει διαγνωσθεί ή υποθεραπεύεται. Εκτός από την ενδεικνυόμενη αγωγή με βρογχοδιασταλτικά και κορτικοστεροειδή εισπνεόμενα φάρμακα, θα πρέπει να εντοπισθούν και οι ερεθιστικοί παράγοντες που εκλύουν τους παροξυσμούς (παθητικό κάπνισμα, γύρη, κρύο, φάρμακα, οικιακή σκόνη, αρωματικές ουσίες κλπ)
•Η επίμονη βακτηριακή βρογχίτιδα. Πρόκειται για κλινική οντότητα που έχει ήπια συμπτωματολογία (συχνά απουσία πυρετού) και ελάχιστα ακροαστικά ευρήματα. Ακολουθεί συνήθως μια κοινή ιογενή λοίμωξη ή επαναλαμβανόμενες λοιμώξεις σε κοντινά χρονικά διαστήματα. Απαιτεί τη χορήγηση αντιμικροβιακής αγωγής για 14 ημέρες (και σπάνια χημειοπροφύλαξης για την αποφυγή υποτροπής)
•Ο ψυχογενής βήχας: ο βήχας αυτός δεν έχει σταθερά χαρακτηριστικά αν και συνήθως είναι ξηρός και «κοφτός», αναπαράγεται πάντα σε συνθήκες stress, δεν ακούγεται κατά τη διάρκεια της νύχτας και δε συνοδεύεται από άλλα συμπτώματα ή παθολογικά ακροαστικά ευρήματα. Συχνά με τον εντοπισμό του στρεσογόνου παράγοντα και την αποφυγή του, υπάρχει απότομη ή σταδιακή διακοπή του ψυχογενούς βήχα.

Πότε θα πρέπει να επισκεφτώ παιδίατρο άμεσα:

•Όταν ο βήχας αφορά σε βρέφος κάτω των 3-4 μηνών
•Όταν το βρέφος ή το παιδί έχει δυσχέρεια στην αναπνοή, θορυβώδη αναπνοή ή αναπνέει πολύ γρήγορα με ή χωρίς πυρετό.
•Όταν ο βήχας εμφανιστεί μετά από επεισόδιο πνιγμονής, ακόμη και αν το επεισόδιο συνέβη μέρες πριν
•Όταν ο βήχας συνοδεύεται από πυρετό που δεν υποχωρεί (ακόμη και χαμηλό) και το βρέφος/παιδί εμφανίζει ανορεξία, μείωση λήψης υγρών και κόπωση/καταβολή.
•Όταν ο βήχας είναι υλακώδης και συνοδεύεται από εισπνευστικό συριγμό.
•Όταν ο βήχας διαρκεί χωρίς κενά μεσοδιαστήματα πάνω από 2 εβδομάδες

Χρειάζονται εργαστηριακές εξετάσεις για την αξιολόγηση του βήχα;
Στις περισσότερες περιπτώσεις, με τη λήψη ενός καλού ιστορικού και μιας λεπτομερούς κλινικής εξέτασης διαπιστώνεται το είδος του βήχα και μπορεί να βρεθεί το αίτιο που τον προκαλεί. Σε άλλες περιπτώσεις πάλι και κυρίως στο χρόνιο βήχα, θα χρειαστούν γενικές εργαστηριακές εξετάσεις (γενική αίματος, CRP), κάποιες πιο εξειδικευμένες για την ανεύρεση του αιτιολογικού παράγοντα ( καλλιέργεια ρινικού ή φαρυγγικού επιχρίσματος, ορολογικές εξετάσεις) ή και απεικονιστικές εξετάσεις (κυρίως ακτινογραφία θώρακα). Στο άσθμα στα μεγαλύτερα παιδιά διενεργείται σπιρομέτρηση και αλλεργικά tests για τον εντοπισμό των εκλυτικών παραγόντων. Εξαιρετικά σπάνια στο χρόνιο βήχα θα χρειαστεί αξονική, μαγνητική τομογραφία ή βρογχοσκόπηση.

Συνοπτικά, ο βήχας στις περισσότερες περιπτώσεις αποτελεί ένα κοινό σύμπτωμα μιας πληθώρας κοινών ιογενών λοιμώξεων και δεν υποδηλώνει κάποιο σοβαρό υποκείμενο νόσημα. Μόνο όταν έχει κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που προαναφέρθηκαν απαιτεί παραπομπή και άμεση αντιμετώπιση από τον παιδίατρο. Υπάρχει συνήθως πίεση από τους γονείς για τη χορήγηση κάποιου φαρμακευτικού σκευάσματος που θα βελτιώσει το βήχα με αποτέλεσμα να γίνεται κατάχρηση βλεννολυτικών, αντιισταμινικών και (δυστυχώς) αντιβιοτικών σκευασμάτων που οδηγεί σε πολυφαρμακία. Υπενθυμίζεται ότι στον συχνό, μεταλοιμώδη βήχα στα βρέφη και παιδιά, ανακουφιστικά μπορούν να λειτουργήσουν τα εξής:
•Εξασφάλιση καθαρού περιβάλλοντος, απαλλαγμένου από ρύπους (αποφυγή παθητικού καπνίσματος, τζακιού, σόμπας, συγχρωτισμού) και συχνό αερισμό των εσωτερικών χώρων.
•Χορήγηση πολλών υγρών για τη ρευστοποίηση των εκκρίσεων του αναπνευστικού.
•Ρύθμιση σωστής θερμοκρασίας (έως 22 βαθμοί C το χειμώνα) και υγρασίας των εσωτερικών χώρων (45-55% με τη χρήση υγραντήρα ή αφυγραντήρα ανάλογα με τις κλιματολογικές συνθήκες).
•Η ολιγοήμερη αποχή από τις δραστηριότητες του απιδικόυ σταθμού σε νήπια με επαναλαμβανόμενες ιώσεις που προκαλούν βήχα.

Ο βήχας είναι σύμπτωμα και όχι νόσος και ως τέτοιο πρέπει να αντιμετωπίζεται. Απαιτεί υπομονή από τους γονείς ώστε να αποφεύγεται η κατάχρηση φαρμάκων και προσοχή από τον παιδίατρο ώστε να μη διαφύγει η διάγνωση κάποιου σοβαρότερου υποκείμενου νοσήματος.

< Παλαιότερη ανάρτηση Νεότερη ανάρτηση >

Οξεία Γαστρεντερίτιδα στα παιδιά

Από Αγγελική Θεοδωρίδου • 15 Νοεμβρίου 2023

Τι είναι η γαστρεντερίτιδα; Η γαστρεντερίτιδα είναι μια κοινή ασθένεια που προκαλεί ναυτία, εμέτους, διάρροιες και κοιλιακό άλγος. Συνήθως διαρκεί λίγες ημέρες και είναι ήπιας έως μέτριας βαρύτητας. Τα περισσότερα παιδιά αναρρώνουν στο σπίτι με κατάκλιση, κατανάλωση υγρών και κατάλληλη δίαιτα. Πιο συχνά προσβάλλονται τα βρέφη που δεν θηλάζουν και τα νήπια σε παιδικούς σταθμούς. Τι προκαλεί την γαστρεντερίτιδα; Η γαστρεντερίτιδα οφείλεται στην προσβολή του στομαχικού ή/και του εντερικού βλεννογόνου από λοιμογόνους παράγοντες (ιούς, βακτήρια ή παράσιτα) που προκαλούν φλεγμονή. Στα παιδιά, οι ιοί είναι η πιο κοινή αιτία γαστρεντερίτιδας. Ο ροταϊός προκαλεί τις περισσότερες περιπτώσεις γαστρεντερίτιδας στα παιδιά. Σχεδόν όλα τα παιδιά θα εμφανίσουν γαστρεντερίτιδα από αυτόν τον ιό μέχρι τα 5 τους χρόνια. Ως γαστρεντερίτιδα μπορεί να εκδηλωθεί και η τροφική δηλητηρίαση. Μπορεί να οφείλεται σε τρόφιμο μολυσμένο ή που δεν έχει μαγειρευτεί σωστά. Η τροφική δηλητηρίαση οφείλεται συνήθως σε μικρόβια ( σαλμονέλλα, κολοβακτηρίδιο κ.α) ή σε παράσιτα (λιστέρια, λάμβλια κ.α). Συνήθως η γαστρεντερίτιδα μεταδίδεται εύκολα από την άμεση επαφή μολυσμένου ατόμου με υγιές και συχνά εκδηλώνονται επιδημίες. Επιπλέον ένα παιδί μπορεί να νοσήσει αν: Έρθει σε επαφή με μολυσμένο αντικείμενο ή μολυσμένη επιφάνεια και στη συνέχεια αγγίξει το φαγητό ή το στόμα του. Μοιραστεί φαγητό με κάποιον που νοσεί. Διαβιεί με κάποιον που έχει μολυνθεί, ακόμη και αν το άτομο αυτό δεν νοσεί. Τέλος σε κάποιες περιοχές με κακή υγιεινή νερού, η νόσος μπορεί να μεταδοθεί μέσω μολυσμένου νερού. Ποια είναι τα σημεία και τα συμπτώματα της γαστρεντερίτιδας; Τα συνήθη συμπτώματα της γαστρεντερίτιδας είναι ο εμετός και η διάρροια. Πολλά παιδιά εμφανίζουν επίσης πυρετό. Υπάρχουν ωστόσο διάφοροι συνδυασμοί συμπτωμάτων και άρα τύποι γαστρεντερίτιδας. Πόνος στην κοιλιά και έμετοι για λίγα 24ωρα Πολλοί έμετοι, πόνος στην κοιλιά, σε 1-2 24ωρα διάρροιες Πόνος στην κοιλιά και διάρροιες Μόνο διάρροιες για πολλές μέρες ή εβδομάδες Όλα τα παραπάνω με ή χωρίς πυρετό. Όταν τα παιδιά έχουν πολλές διάρροιες ή εμέτους σε σύντομο χρονικό διάστημα εμφανίζουν απώλεια υγρών και ηλεκτρολυτών και αυτό μπορεί να οδηγήσει σε αφυδάτωση. Η αφυδάτωση, αν δεν αντιμετωπισθεί κατάλληλα, μπορεί να επηρεάσει δυσμενώς πολλές από τις φυσιολογικές λειτουργίες του ανθρώπινου οργανισμού. Πώς γίνεται η διάγνωση της γαστρεντερίτιδας; Η διάγνωση της γαστρεντερίτιδας είναι κλινική με βάση τα συμπτώματα. Συνήθως δεν απαιτούνται εργαστηριακές εξετάσεις. Αν υπάρχει έντονο κοιλιακό άλγος και ιδιαίτερα αν δεν συνυπάρχει διάρροια, η κλινική εξέταση θα πρέπει να αποκλείσει χειρουργικές καταστάσεις που υποδύονται τη γαστρεντερίτιδα και κυρίως τη σκωληκοειδίτιδα. Εάν ένα παιδί έχει επηρεασμένη γενική κατάσταση ή έχει αίμα ή βλέννη στα κόπρανα, μπορεί να χρειαστούν αιματολογικές εξετάσεις ή εξέταση κοπράνων για να διαπιστωθεί αν υπάρχει αφυδάτωση και να διερευνηθεί ο πιθανός αιτιολογικός παράγοντας. Πώς αντιμετωπίζεται η γαστρεντερίτιδα; Δεν υπάρχει ειδική θεραπεία για τη γαστρεντερίτιδα και τα περισσότερα παιδιά μπορούν να θεραπευτούν στο σπίτι. Το παιδί με γαστρεντερίτιδα πρέπει να παραμείνει ενυδατωμένο με σταδιακή αναπλήρωση υγρών. Τα παιδιά με πιο σοβαρή αφυδάτωση μπορεί να χρειαστούν θεραπεία στα επείγοντα περιστατικά ή στο νοσοκομείο. Το συνηθέστερο λάθος που γίνεται κατά την αντιμετώπιση των εμέτων (λόγω του φόβου της αφυδάτωσης) είναι αμέσως μετά τον εμετό να δίνουμε στο παιδί να πιει νερό ή άλλα υγρά και μάλιστα σε μεγάλη ποσότητα. Η χορήγηση νερού ή άλλης τροφής θα πρέπει να αρχίσει περίπου 2 ώρες μετά τον τελευταίο έμετο. Προτείνεται η ενυδάτωση να γίνεται σταδιακά και με πολύ μικρές ποσότητες (πρακτικά δίνουμε ένα κουταλάκι του γλυκού κάθε 3-5 λεπτά για τις επόμενες 2-3 ώρες). Ιδανικά αν το βρέφος ή το νήπιο είναι δεκτικό προτείνεται αντί νερού η χορήγηση ηλεκτρολυτικού διαλύματος (στα φαρμακεία κατόπιν συνεννόησης με τον παιδίατρο). Γενικά τις πρώτες ώρες δεν συστήνεται η χορήγηση στερεάς τροφής για να επιτρέψουμε στο στομαχικό βλεννογόνο να ανακάμψει και να σταματήσουν οι έμετοι. Η επανασίτιση γίνεται με μικρές ποσότητες στην αρχή υγρών και κατόπιν στερεών τροφών τουλάχιστον για ένα 24ωρο. Συχνό λάθος πχ η χορήγηση μεγάλης ποσότητας νερού κατά τη διάρκεια της νύχτας (επειδή το παιδί διψάει και κλαίει) που οδηγεί σε εκ νέου ενεργοποίηση των εμέτων. Μετά τις πρώτες ώρες, μπορούμε να ξεκινήσουμε στο παιδί ελαφρά διατροφή, όπως κοτόσουπα, ρύζι, ζυμαρικά, γιαούρτι, πατάτα, καρότο, φρυγανιές, κράκερς, ψωμί, κασέρι, μήλο, μπανάνα αποφεύγοντας τα υπόλοιπα φρούτα, τα λαχανικά και τα όσπρια. Να σημειωθεί ότι τροφές με πολλά λιπαρά ή ζάχαρη μπορούν να επιδεινώσουν τις διάρροιες. Σε περιπτώσεις με έντονο διαρροϊκό σύνδρομο, προτείνεται η αποχή από το γάλα ιδιαίτερα σε νήπια άνω των 2 ετών γιατί συχνά οι γαστρεντερίτιδες προκαλούν προσωρινή δυσανεξία στη λακτόζη. Αν αυτό δεν είναι δυνατόν προτείνονται γάλατα ελεύθερα λακτόζης. Για βρέφη και νήπια που θηλάζουν, ο μητρικός θηλασμός συνεχίζεται κανονικά. Σε 2-3 24ωρα και εφόσον η γενική κατάσταση του παιδιού είναι καλή, θα πρέπει να επανέλθουμε στην φυσιολογική διατροφή του. Αν η γενική κατάσταση του παιδιού δεν έχει βελτιωθεί, θα πρέπει να υπάρχει εκ νέου επικοινωνία με τον παιδίατρο. Εφόσον υπάρχει πυρετός, μπορεί να χορηγηθεί παρακεταμόλη ή ιβουπροφαίνη. Αν οι έμετοι δεν το επιτρέπουν, ο πυρετός μπορεί να αντιμετωπισθεί με πρακτικά μέσα (κομπρέσες, χλιαρό μπάνιο). Δεν δίνουμε αντιεμετικά ή αντιδιαρροϊκά φάρμακα στα παιδιά, εκτός αν συστηθεί από τον παιδίατρό σας. Το παιδιά παραμένουν εκτός σχολείου ή παιδικού σταθμού μέχρι να περάσουν τουλάχιστον 24 ώρες χωρίς εμετούς ή πυρετό και να έχουν βελτιωθεί οι διάρροιες. Πότε πρέπει το παιδί να εξετασθεί από τον παιδίατρο; Όταν: Δεν μπορεί να καταναλώσει υγρά για αρκετές ώρες. Δεν αποβάλλει αρκετά ούρα (περισσότερο από 4-6 ώρες για βρέφη και 6-8 ώρες για τα μεγαλύτερα παιδιά). Έχει σημάδια αφυδάτωσης, όπως κλάμα με λίγα ή καθόλου δάκρυα, ξηροστομία ή σκασμένα χείλη, αίσθημα ζάλης, υπνηλία. Έχει υψηλό πυρετό (πάνω από 39). Έχει αίμα στα κόπρανα ή στον εμετό. Εμφανίζει εμέτους για περισσότερες από 24 ώρες ή οι διάρροιες δεν βελτιώνονται μετά από αρκετές ημέρες. Η βαριά αφυδάτωση είναι πιο πιθανό να συμβεί σε βρέφη κάτω των έξι μηνών, πρόωρα ή χαμηλού βάρους, σε βρέφη που δεν θηλάζουν, σε βρέφη με πολλούς εμέτους και σε βρέφη με περισσότερα από 6 επεισόδια έντονης διάρροιας στο 24ωρο. Μπορεί να προληφθεί η γαστρεντερίτιδα; Η γαστρεντερίτιδα είναι ιδιαίτερα μεταδοτική νόσος. Ο καλύτερος τρόπος για να προληφθεί η ασθένεια είναι ο περιορισμός της εξάπλωσης των αιτιολογικών παραγόντων: Ο πιο σημαντικός τρόπος αποφυγής της μετάδοσης είναι η εκπαίδευση της υγιεινής των χεριών. Τα χέρια θα πρέπει να πλένονται για τουλάχιστον 20 δευτερόλεπτα με σαπούνι και νερό. Το πλύσιμο των χεριών επιβάλλεται ιδιαίτερα μετά τη χρήση του μπάνιου και πριν από την προετοιμασία ή την κατανάλωση φαγητού. Άλλος τρόπος αποφυγής της μετάδοσης είναι η απολύμανση των επιφανειών ιδιαίτερα στους παιδικούς σταθμούς με ένα καθαριστικό που σκοτώνει ιούς και βακτήρια. Όσον αφορά στην τροφική δηλητηρίαση, ακολουθούμε τις οδηγίες για την ασφάλεια των τροφίμων για να αποφύγουμε την είσοδο βακτηρίων και ιών σε τρόφιμα και ποτά. Ο έγκαιρος εμβολιασμός των βρεφών με όλα τα συνιστώμενα εμβόλια είναι ένα σημαντικό προληπτικό μέτρο για την προφύλαξη και για την γαστρεντερίτιδα (το εμβόλιο έναντι του ροταϊού προστατεύει από τη νόσο σε ποσοστό πάνω από 90%).

ΣΥΧΝΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΥΠΝΟ ΤΩΝ ΒΡΕΦΩΝ

Συχνές ερωτήσεις για τον ύπνο των βρεφών

Από Αγγελική Θεοδωρίδου • 15 Σεπτεμβρίου 2022

Πόσο ύπνο χρειάζεται ένα βρέφος μέχρι τον 1ο χρόνο; Πού πρέπει να κοιμάται ένα νεογνό/βρέφος; Τι είναι το σύνδρομο αιφνίδιου θανάτου των βρεφών (Sudden Infant Death Syndrome, SIDS);

Περιστατικά οξείας ηπατίτιδας άγνωστης αιτιολογίας στα παιδιά

Από Αγγελική Θεοδωρίδου • 28 Απριλίου 2022

Από την 1η Ιανουαρίου 2022 έχουν καταγραφεί στο Ηνωμένο Βασίλειο 114 περιπτώσεις οξείας ηπατίτιδας αδιευκρίνιστης αιτιολογίας, που εντοπίστηκαν σε παιδιά ηλικίας κάτω των 16 ετών.

Βρεφικοί κολικοί ή κολικοί 1ου τριμήνου

Από Αγγελική Θεοδωρίδου • 10 Φεβρουαρίου 2022

Οι κολικοί 1ου τριμήνου αποτελούν την χωρίς εμφανή οργανική αιτία κλινική οντότητα που χαρακτηρίζεται από έντονο κλάμα ή ανησυχία τουνεογνού/βρέφους και διαρκεί περισσότερο από 3 ώρες την ημέρα,τουλάχιστον 3 ημέρες την εβδομάδα και για πάνω από 3 εβδομάδες.

Οξεία μέση ωτίτιδα στα παιδιά

Από Αγγελική Θεοδωρίδου • 1 Φεβρουαρίου 2022

Οξεία μέση ωτίτιδα ονομάζουμε την οξεία φλεγμονή του μέσου ωτός που έχει ως συνέπεια τη συλλογή υγρού ή πυώδους εκκρίματος στο τμήμα του αυτιού που βρίσκεται πίσω από την τυμπανική μεμβράνη.

Αντιμετώπιση της λειτουργικής δυσκοιλιότητας

Από Αγγελική Θεοδωρίδου • 22 Ιανουαρίου 2022

Με τον όρο λειτουργική δυσκοιλιότητα στην παιδική ηλικία αναφερόμαστε στην οικειοθελή κατακράτηση των κοπράνων μετά από τον αποκλεισμό υποκείμενου οργανικού νοσήματος.

Βάδιση στις μύτες των ποδιών- Ιδιοπαθείς δακτυλοβάμονες

Από Αγγελική Θεοδωρίδου • 21 Δεκεμβρίου 2021

Κατά μέσο όρο, τα βρέφη κατακτούν τη δεξιότητα της βάδισης γύρω στον πρώτο χρόνο της ζωής (συνήθως από τον 10ο έως και τον 16ο μήνα). Ωστόσο η διαδικασία της βάδισης δεν τελειοποιείται εξαρχής και τα μικρά νήπια περιστασιακά περπατούν στις μύτες των ποδιών τους μέχρι και τις αρχές του 2ου έτους της ζωής.